İskilipli Atıf'ın hain olduğunu biliyoruz. Ama niye hain olduğunu da bilelim. Bu mendebur, nursuz herif neden ihanet etti, bilmek lazım.

İskilipli Atıf ve çevresi, Milli Mücadele'yi istemiyordu. İşgalci Yunan ordusuna saldırmanın milli menfaatlere aykırı olduğunu düşünüyordu.

Önce şunu belirtmek lazım. Atıf, Teali İslam Cemiyeti başkanıydı. Mustafa Sabri'den sonra bu koltuğa oturdu. Atıf ile Mustafa Sabri'nin arası çok iyidir.

Mustafa Sabri, Damat Ferit tarafından şeyhülislam olunca, cemiyetin başkanlığına Atıf geçti.

Mustafa Sabri de Atıf gibi bir haindir. Hatta katmerlisidir. Atatürk ve arkadaşlarının idamı için fetva yazdırılmasının arkasındaki isimlerden biri odur.

Hatta Mustafa Sabri, Sevr'in onayı için Vahdettin tarafından kurulan şuranın üyesiydi. Ve Sevr'i kabul için oy vermiştir.

Şimdi diyeceksiniz ki, madem bunlar devlet yönetiminde olan insanlar, neden düşmanı destekliyorlar? Düşman kazanınca kendileri de kaybetmeyecek mi?

Hayır. Kaybetmeyecekler. Aksine kazanacaklar. Daha doğrusu öyle olacağını sanıyorlar.

Damat Ferit, Mustafa Sabri ve İskilipli Atıf gibilere "düşman kazanmıştır, direnmeye lüzum yoktur, direnirsek daha kötüsü olabilir, o yüzden Sevr gibi bile olsa kabul edip geçelim" kafasında tiplerdir.

Bunların böyle düşünmesinin sebebi de büyük oranda İngilizler olmuştur.

İngilizler, Osmanlı'yı yenince genel olarak İttihatçı avı başlatmıştır. Zaten içeride İttihatçılara düşman olanlar da mevcuttu.

Haliyle İngilizler, kendilerine hizmet etmek için İttihatçı düşmanlarını (Bunlar genelde İslamcılar ve liberaller olmuştur) kafaya almıştır.

İngilizlerin İttihatçılardan nefret etmek için üç temel nedeni vardı:

- Kapitülasyonların kaldırılması,
- İngiliz düşmanı Almanlarla ittifak,
- İngiltere'ye karşı savaşa girilmesi...

Liberaller ve İslamcıların da İttihatçılardan nefret etmek için nedenleri vardı:

- İttihatçıların politik olarak İslamcı olmamaları,
- İttihatçıların Abdülhamit-sonrası dönemdeki gücü,
- Devletin İngiltere'ye karşı savaşa sokulması...

İskilipli Atıf da bu İslamcı ekolden gelir. Ama son derece politiktir. Yani politik fikirleri dini fikirlerinin önüne geçmiştir. Zaten onu gaflete düşüren de bana göre bu acziyetidir.

Neyse, İngilizler, İstanbul'u işgal ettikten sonra Liberaller ve İslamcılarla temas kurdu.

İngilizlerin bu konudaki ana aktörü Casus-Papaz Robert Frew'dir.

Frew, kendisine hizmet edecek herkesi yoklamış ve çekmeye çalışmıştır. Hatta Samsun'a gitmeden önce Atatürk'le de görüştü. Onu adeta sınadı.

Frew, İttihatçılarla ilgili sorular sorarak Atatürk'ün bakışını öğrenmeye çalıştı. Beklediği İttihatçı nefretini sezebilirse, belki onu da yanına çekmeye çalışacaktı.

Kaldı ki Atatürk'ün Enver Paşa ile sorunları vardı. Karşı cepheye geçmesine ihtimal verenler vardı.

Ama Atatürk, İttihatçıları hatalarıyla ve sevaplarıyla vatanperver olarak niteledi. Gaflete düşmedi.

Bunun da sebebi, Atatürk'ün vatansever olmasıyla ilgilidir. Politik çıkarlarını memleket çıkarları üzerinde tutmamış, işgalciye yaltaklanmamıştır.

Frew, liberalleri ve islamcıları kontrol altına almak için Sait Molla ve Mustafa Sabri üzerinden iki dernek kurdurdu.

Liberallerin kontrolü için İngiliz Muhipleri Cemiyeti kuruldu.
İslamcıların kontrolü için Teali İslam Cemiyeti kuruldu.

Sait Molla, Damat Ferit, Mustafa Sabri gibiler, millete inanan ve güvenen tipler değildi. İngiliz üstünlüğünü kabullenmişlerdi.

Uşak ruhlu olduklarından, mücadeleye inanmıyorlardı. Zaten onlara göre mücadeleyi başlatanlar da İttihatçıydı. Onlarla yan yana gelmek istemiyorlardı.

Haliyle, Sait Molla, Mustafa Sabri gibiler, Milli Mücadele'yi, sevmedikleri İttihatçıların yeni bir macerası olarak gördüler. Onlara göre Kuvayi Milliye düşmana saldırıp, onu daha da öfkelendirip, işgalin dozunun artmasına neden olacaktı.

Bu uşak ruhlular, politik fikirleri ve Anadolu'ya güvenmemeleri nedeniyle mücadeleye karşı çıktı. Bunun yerine İngilizlerle anlaşmayı tercih ettiler.

İngilizler Sevr gibi aşağılık bir teklifte bulunmasına rağmen onu "başka şans yok" diyerek kabul ettiler.

E tabi, İngilizler, Sevr'i kabul ettikleri için onlara dokunmayacaktı. Butik bir hilafet devletine müsaade edecekti. Politik rakipleri olan İttihatçıları yok edeceklerdi.

Yani bunlar, zahmet çekip ölmektense, uşaklığı kabul eden tiplerdi. O yüzden mücadeleye karşı çıktılar.

Bunlar eğer gerçekten dindar olsaydı, Hz. Peygamber'in ne zorluklar altında mücadele ettiğini bilirler ve bağımsızlıkları için ölümden korkmazlardı.

Ama bunlar, düşmanın elinde oyuncak olmuş uşak ruhlu tipler oldukları için, ihanetin içine düştüler.

Sonuç olarak Frew'in has adamı Damat Ferit, Vahdettin tarafından sadrazam tayin edilince Mustafa Sabri de şeyhülislam oldu.

Böylece Şeyhülislam olan Mustafa Sabri'nin yerine, İskilipli Atıf, Teali İslam Cemiyeti başkanı oldu.

Frew ve Mustafa Sabri, halkın Milli Mücadele'ye destek vermesini engellemek için "din" faktörünü kullanmaya karar verdi.

Böylece, halka "Milli Mücadele'ye katılmak haramdır, Milli Mücadele'ye karşı savaşmak İslam görevidir" temalı propaganda başlatıldı.

İşte, İskilipli Atıf'ı idama götüren suçu bu propagandaya hizmet etmesidir.

Onun cemiyeti, 26 Eylül 1919'da bir bildiri yayınlayarak halkı mücadeleden koparmak için dini kullanmıştır.

Bu bildiride geçen bazı ifadeler:

"Mustafa Kemâl ve Kuvâ-yı Milliyye maskaraları"

"Utanmaz hâinler"

"Kuvâ-yı Milliyye eşkiyası"

"Bu katil canavarları yaşatmamakla mükellefsiniz"

"Bunları vücutlarını dünyadan kaldırmak, Müslümanlık için bir farz olmuştur"

Üstelik bu bildiriye inansınlar diye "Elinize aldığınız fetvâ-i şerif ki Allanın emridir" diyecek kadar ileriye gittiler.

Kendi haysiyetsizliklerine, şerefsizliklerine ve hainliklerine haşa Allah'ı ortak edecek kadar alçaldılar.

Sonuç olarak bu bildiri, Yunan uçaklarıyla Anadolu'ya dağıtıldı. Halkın mücadeleden kopması ve işgalin kolaylaştırılması sağlanmak istendi.

Ama Anadolu'nun gerçek din adamları, karşı propaganda ile Milli Mücadele'nin dini bir görev olduğunu ilan etti.

İskilipli Atıf şayet haysiyetli bir karaktere sahip olsaydı, memleket işgale uğrarken politik saplantılarının, İttihatçı düşmanlığının esiri olmazdı.

İskilipli Atıf şayet şerefli bir insan olsaydı, her ne olursa olsun, işgale direnirdi.

Öyle olmadığı için hain oldu.

Sait Molla, Büyük Taarruz'dan sonra soluğu İngiliz büyükelçiliğinde aldı. Kısa süre sonra kaçtı.

Damat Ferit İzmir'in kurtuluşundan sonra Avrupa'ya kaçtı.

Mustafa Sabri ise Yunanistan'a kaçtı. Türklere "Müslüman barbarlar" dedi ve Türklüğünden istifa ettiğini açıkladı.

İşte, Atıf'ın el ele yürüdüğü dostları böyle kimselerdi.

Kendisi, Cumhuriyet'in ilanından sonra rejim düşmanlığına devam etti. Şapka İnkılabı'nı hedef alan bir risale nedeniyle yargılandı. Beraat Etti.

Daha sonra yukarıda anlattığım ihanetleri tespit edildi.

İskilipli Atıf, işte tam olarak bu ihanetleri nedeniyle idam edildi.

Fakat onun ihanetini zikretmekten utanan torunları, bugün, "Atıf şapka takmadığı için asıldı" diyerek yalana sarılıyor.

Bugün İskilipli Atıf'ı ananlar hem memlekete ihanet etmiş birini anarak kendilerini rezil ediyorlar hem de "bizim hainimiz hain değildir" gibi bir gelenek yaratıyorlar.

Yerli ve milli olduğu iddiasındaki insanların bu gafletinin takdirini sizlere bırakıyorum.

Ama şunu unutmamak lazım:

Onlar "Bizim İskiliplimiz hain değildir" dedikçe,
Diğerleri de "Bizim Öcalanımız hain değildir" diyecektir,
Ötekiler "Bizim Gülenimiz hain değildir" dedikçe,
Berikiler "Bizim Seyit Rızamız da hain değildir" demeye başlayacaktır.

Kaynaklar:

Nutuk,
Tayyib Gökbilgin - Milli Mücadele Başlarken
Mahmut Goloğlu - Devrimler ve Tepkiler
Devrim Vardar - İstanbul'un İşgali
Cahit Kayra - Sevr Dosyası
Ankara İstiklal Mahkemesi Zabıtları