Początek roku to dobry czas na nadrabianie serialowych zaległości. "6 Feet Under"? "The Wire"? "Mad Men"? Może innym razem. Dziś zapraszam Państwa do niezwykłego uniwersum majora Zemana, tytułowego bohatera legendarnego czechosłowackiego reakcyjnego serialu milicyjnego... [WĄTEK]
Na początku lat 70, w czasach postępującej normalizacji, czyli powrotu do stosunków społeczno-politycznych sprzed Praskiej Wiosny i faktycznej neostalinizacji kraju rządzonego przez Gustáva Husáka, w głowach dygnitarzy zrodził się pomysł stworzenia komunistycznej "kriminálki"...
Nowy serial sensacyjny, którego produkcja nieprzypadkowo zbiegła się z 30. rocznicą powołania SNB (Korpusu Bezpieczeństwa Narodowego), miał stanowić wolną od niebezpiecznych naleciałości ideologicznych przeciwwagę dla zdobywających coraz większą popularność dzieł zachodnich...
Trudno jednak wyobrazić sobie serial powstający w dobie głębokiej "komunistycznej kontrreformacji", którego scenariusz byłby wolny od wątków propagandowych. W tym kontekście "4 pancerni i pies", "Stawka większa niż życie" czy "07 zgłoś się" wydają się...
W konfrontacji z momentami wręcz groteskowo łopatologicznym "Zemanem", dziełami zniuansowanymi i zrównoważonymi ideologicznie. Nie zmienia to jednak faktu, że "30 případů..." jest nie tylko wspaniałym świadectwem epoki, ale także, a może przede wszystkim...
Zrealizowaną z dużym rozmachem telewizyjną rozrywką, której kultowość nie podlega dziś jakimkolwiek dyskusjom. Trzydzieści godzinnych odcinków, nakręconych w latach 1974-1979 w oparciu o scenariusz Jiřiego Procházki, może żenować poziomem niektórych zagadek kryminalnych...
Bawić niewprawnym posługiwaniem się propagandową maczugą, budzić niesmak cynicznym zaangażowaniem zasłużonych twórców (choćby samego Jiřiego Sequensa, reżysera serii i autora pierwszego czechosłowackiego serialu kryminalnego w dziejach "Hříšní lidé města pražského" z 1968)...
Ale nie sposób odmówić jej sporego uroku, zaś w przypadku najlepszych odcinków, trudno wręcz oderwać się od śledzenia trzymającej w napięciu fabuły. Duża w tym zasługa świetnej obsady: nie tylko "czeskiego Rogera Moore'a" Vladimíra Brabca (naprawdę dubbingował Brytyjczyka)...
Ale też całej plejady mniej znanych, aczkolwiek bardzo sprawnych warsztatowo odtwórców ról drugoplanowych i epizodycznych. Twarzowcy robią doskonałą robotę już od pierwszego odcinka, którego akcja przenosi nas do roku 1945. Trzeba bowiem wiedzieć, że niemal każdy z 30 epizodów...
Cofa nas w czasie do kolejnych powojennych lat, dzięki czemu "Zeman" stanowi dodatkowo epicką serialową panoramę 30 lat powojennej historii Czechosłowacji, opowiedzianej przez podwójnych (1948 i 1968) zwycięzców wojny o rządy dusz nad Wełtawą...
Pierwszy przystanek na drodze "przez ruiny i zgliszcza", od więźnia obozu koncentracyjnego i niewyróżniającego się sympatyka komunistów, aż po tytuł naczelnika praskiej policji kryminalnej, ma miejsce w roku...
[1945] Powracający z kacetu Jan Zeman dowiaduje się od kolegi, Václava Kaliny, że nadchodzi czas, w którym będzie trzeba "napisać prawo po naszemu". Wkrótce po powrocie do domu podstępnie zamordowany zostaje ojciec głównego bohatera. Wobec nieporadności...
I opieszałości przedwojennych, burżuazyjnych czetników, Zeman postanawia na własną rękę odszukać i przykładnie ukarać winnych śmierci ojca. W tle majaczą niewyrównane rachunki z przeszłości, donosy na Gestapo, niespełniona miłość, okupacja części kraju przez wojska US Army...
I niepewność nowych czasów, w których przyjaciel w każdej chwili może stać się śmiertelnym wrogiem, a wróg najlepszym przyjacielem, zaś życiorysy wygumkowuje się, by w chaosie chwili pisać je od nowa. Ostatecznie jednak wrodzony spryt i ogromna determinacja Zemana...
Przynoszą efekty i zbrodnia zostaje pomszczona. Jasnym staje się, że to właśnie ludzie tacy jak Zeman muszą wziąć na siebie ciężar budowy nowego porządku. Odcinek wieńczy efektowna scena podpisania z uśmiechem na ustach deklaracji członkowskiej SNB...
[1946] Kandydat do wstąpienia w szeregi SNB Jan Zeman - już w mundurze z czerwonymi pagonami - trafia do przygranicznej Kateřinskej Hory, gdzie trwają przygotowania do wysiedlenia Niemców. Los ten ma spotkać również grupę cierpiących na zaburzenia psychicznie niemieckich...
Żołnierzy frontowych, odizolowanych w lokalnym pałacyku. Opiekę nad chorymi sprawuje demoniczny doktor Wolf - starannie wykształcony miłośnik Mozarta i zadeklarowany wyznawca koncepcji wielkoniemieckich. W paranoicznej atmosferze, potęgowanej z jednej strony niepokojącym...
Zachowaniem podopiecznych szpitala, z drugiej zaś narastającym przeczuciem zdrady we własnych szeregach, śledztwo Zemana zaczyna ujawniać coraz więcej szokujących faktów. Jasnym staje się, że wśród pacjentów nie brakuje zbrodniarzy wojennych, którzy wykorzystując przykrywkę...
Obłąkańców, próbują zapewnić sobie miejsce w transporcie do Niemiec i uniknąć tym samym socjalistycznej sprawiedliwości. To SNB ma jednak w swoich szeregach Zemana, który szybko odkrywa spisek i w dramatycznych okolicznościach krzyżuje hitlerowcom plany...
Dzięki brawurowej akcji młody adept bezpieki zyskuje ogromny szacunek przełożonych i otrzymuje obietnicę awansu. W kolejnym odcinku na jego pagonach pojawią się już dwie gwiazdki, odpowiadające stopniowi strážmistra...
Większość tytułowych "wyznawców ognia" ginie zaś w... płomieniach ciężarówki. Łopatologiczna symbolika serii daje o sobie znać po raz pierwszy, ale zdecydowanie nie ostatni...
[1947 - jedyny rok przedstawiony w dwóch odcinkach] Powojnie, czasy powszechnych niedoborów. W wyniku pozornie błahego incydentu drogowego, Zeman wpada na trop afery ze znikającą insuliną. Bezcennego "złotego i" brakuje zarówno w przybyłej na miejsce zdarzenia karetce, jak i...
W szpitalu w Kateřinskej Horze. W toku śledztwa, w którym kluczową rolę odegra tragicznie doświadczony przez wojnę i zesłany na prowincję wskutek problemów alkoholowych doktor Knapp, Zeman odkrywa, że drogocenny lek jest przedmiotem spekulacji...
W które zaangażowany jest nie tylko personel medyczny, ale też miejscowy hotelarz, a nawet wysoko postawieni funkcjonariusze ministerstwa zdrowia w Pradze. Czy szajka wichrzycieli ma jednak jakiekolwiek szanse w starciu z błyskotliwym SNB-akiem?...
Oczywiście, że nie! Jan Zeman nie tylko odzyska dla ludu deficytową insulinę, ale też świetnie sprawdzi się w zaskakującej roli swata. Na swoją wielką miłość będzie jednak musiał jeszcze chwilę poczekać...
[1947] W trakcie rutynowej kontroli dokumentów w pociągu dochodzi do strzelaniny. Sprawcą zamieszania, ujętym po krótkim pościgu, okazuje się niejaki Richard Lipinsky, z wyglądu do złudzenia przypominający... Zemana. SNB postanawia wykorzystać podobieństwo...
I użyć Zemana w charakterze przynęty, by wydobyć od byłego dowódcy Gestapo w Opawie informacje na temat prawdziwych zamiarów strzelca, w czasie wojny aktywnego kolaboranta niemieckiej policji. Przesłuchanie umierającego Lipinskiego przynosi zaskakujące fakty...
Bandyta z pociągu to współpracownik tajnej siatki polskich i ukraińskich nacjonalistów, której członkowie, nie znając prawdziwych tożsamości towarzyszy broni, identyfikują się przy pomocy wysadzanych rubinami krzyży Bandery. Rozpoczyna się pierwsza misja Zemana pod przykrywką...
Udając Lipskiego, spotyka się z kolejnymi "kawalerami krzyża", by wkrótce znaleźć się w epicentrum intrygi, w której nie zabraknie skoku na skarbiec lokalnego browaru, zakonników pośredniczących w handlu bronią i nielegalnym wywozie przez granicę złotych dewocjonaliów oraz...