Comprehensive Agreement on Investment (CAI)

Na sam koniec 2020 r. Europa niespodziewanie staje przed kolejnym - po Huawei - fundamentalnym strategicznym rozdrożem, nawigując między a

WĄTEK - o co chodzi, jaka stawka (spoiler: wysoka), co dalej

1.

Sama umowa o inwestycjach, CAI, to jedna z tych niekończących się opowieści w relacjach . Negocjowana od 7 lat, bez powodzenia. To Europie zależy, bo jest dużo bardziej otwarta na chińskie pieniądze, niż Chiny na europejskie. Stąd Pekin przez lata tylko pogrywał z UE.

2.

W grudniowej, 35 rundzie negocjacji, nikt w UE nie oczekiwał przełomu. Na dealu bardzo zależało Niemcom - Angela Merkel chciała CAI jako ukoronowania niemieckiej prezydencji w UE. Na umowę najsilniej naciskają niemieckie koncerny, inwestujące w dziesiątki miliardów €

3.

I nagle przełom, zagrywają Chińczycy. Dwa tygodnie przed końcem niemieckiej prezydencji, w połowie grudnia, Chińczycy nagle oferują znaczne ustępstwa: szeroki dostęp do szeregu sektorów, http://m.in . finanse, nieruchomości, przemysł.

4.

Niemiecka prezydencja pod wielką presją czasu. Berlin chce sukcesu prezydencji, ale żywe jest też przekonanie, że 'teraz albo nigdy'. Angela Merkel stawia sprawę ekspresowo na Radzie UE, próbuje ugnieść kompromis. Sprawę popiera Macron, jako "strategiczną autonomię" UE

5.

Komisja Europejska mówi, że "to najlepszy deal, jaki UE może dostać". W Brukseli żywe przekonanie, że teraz Europa może pokazać swoją siłę i autonomię we własnych decyzjach, pokazując się jako równorzędny partner wobec USA (o czym za chwilę).

6.

Z drugiej strony, Parlament Europejski dopiero co przyjął rezolucję potępiającą Chiny za pacyfikację Xinjiangu. PE żąda wpisania do umowy zobowiązań Chin dot. prawa pracy, likwidacji pracy przymusowej. Nie chce zbyt szybkiego procedowania umowy.

7.

Podpisanie umowy w tym momencie ma w UE wielu przeciwników, ich argumenty: nie podpisywać pod presją czasu, brak gwarancji wdrożenia przez Chiny postanowień, zły sygnał do Chin po roku agresywnej dyplomacji Pekinu wobec UE, zgnieceniu Hongkongu itp.

8.

Ale najcięższa krytyka tyczy się kwestii strategicznych. Podpisanie CAI może zdusić w zarodku dialog USA-UE ws. Chin, do którego od tygodni intensywnie przygotowują się obie strony Atlantyku. Ma przynieść koordynację, wzmocnienie pozycji wobec Chin, zmuszenie do ustępstw.

9.

I taka jest dokładnie kalkulacja Pekinu. Podpisanie CAI to nie tylko zamrożenie tego dialogu. To potencjalnie nowa fala europejskich inwestycji, które technologicznie i gospodarczo zwiążą europejskie koncerny jeszcze silniej z Chinami.

10.

Głównym adresatem są oczywiście . Pekin od wielu miesięcy koncentruje się na Berlinie (i Paryżu), oferując mu lukratywne kontrakty i dostęp do rynku, czasem grożąc retorsjami - by hamować dialog z . Pogrywa też na europejskich ambicjach 'strategicznej autonomii'.

11.

Dziś widzimy pierwsze reakcje Waszyngtonu. Ekipa Bidena (Jake Sullivan) prosi o 'przyspieszone konsultacje' z Europą ws. Chin, odnosząc się do CAI. Sygnał stonowany, ale wyraźny. Jeśli Europa chce na poważnie podejść do współpracy, ma teraz moment na pokazanie intencji.

12.

Tyle wiemy na 22 grudnia wieczorem. Pytanie brzmi: czy, jak szybko i w jakim trybie UE pójdzie naprzód z CAI?

Oferta Pekinu może być rzeczywiście krótkotrwała. Po zaprzysiężeniu Bidena, rozpoczęciu dialogu moment politycznie będzie inny.

13.

I tak wygląda to rozdroże.

Podpisanie CAI teraz to większy kawałek tortu na rynku. Skorzystają gł. , choć korzyści częściowo pewnie 'rozleją' się przez niemieckie łańcuchy dostaw po reszcie Europy.

Ale UE wejdzie w konflikt z , zwiększy polityczną zależność od .

14.

Wstrzymanie się z CAI, z powodów politycznych, pośle Europę w drugą stronę. Nasili - i tak coraz intensywniejszy - konflikt z Pekinem. Ale też pozwoli uchronić UE od szeregu długofalowych ryzyk CAI: odpływu europejskich technologii do Chin, budowy nowych lewarów przez Pekin.

15.

Brak CAI będzie sprzyjać dialogowi z USA, który może przynieść strategiczną przewagę duetu UE-USA wobec Chin. Choć ten może też rozbić się o jedną z wielu raf, które istnieją w relacjach transatlantyckich (pisałem o tym w tekście, link poniżej).

16. https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2020-11-13/polityka-bidena-wobec-chin-perspektywy-dialogu

I to tyle na dziś, epopeja CAI będzie ciągnąć się w najbliższych tygodniach, dzięki za uwagę!

koniec.

Extras, dla zainteresowanych, szybka polemika ze strony @KaminskiTomas w tym wątku: https://twitter.com/KaminskiTomas/status/1341525428285149184?s=19